Nieuwe aflevering podcast NVO Storytellers: Het belang van langdurige relaties in de zorg

27 februari 2025

Op 17 februari verscheen een nieuwe aflevering van de podcast NVO Storytellers, waarin Gerhard van Cappellen in gesprek gaat met Carlo Schuengel, hoogleraar orthopedagogiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam, en Mieke Swennen, orthopedagoog bij ’s Heeren Loo. In deze aflevering staat het thema langdurige relaties in de zorg centraal. Wat betekent het voor mensen met een verstandelijke beperking als begeleiders en teams wisselen? En hoe kunnen zorgprofessionals de samenwerking met ouders en verwanten versterken?

Samenwerking tussen professionals en ouders

Een belangrijk onderwerp in de podcast is de samenwerking tussen zorgprofessionals en het netwerk van de cliënt. Mieke Swennen deelt een praktijkvoorbeeld van een gezin dat na jaren intensieve zorg besloot om hun zoon te laten wonen in een zorginstelling. Wat hen opviel, was dat er veel werd gevraagd over de diagnose en de ondersteuningsvraag van hun zoon, maar nauwelijks naar hun eigen gevoelens en ervaringen. “Dit is de moeilijkste beslissing die we ooit hebben moeten nemen,” gaf de moeder aan. Dit laat zien dat er binnen de zorg nog veel te winnen valt als het gaat om ouder-sensitieve ondersteuning.

Carlo Schuengel benadrukt dat het netwerk van een cliënt een cruciale rol speelt in het welzijn en de ontwikkeling. “We moeten veel bewuster omgaan met de netwerken van cliënten. Vroeger dachten we: als het netwerk zwak is, dan nemen zorgprofessionals die rol wel over. Maar dat is niet houdbaar en vaak ook niet wenselijk.” Zorgprofessionals zijn uiteindelijk passanten in het leven van een cliënt, terwijl familieleden, vrienden en andere naasten vaak een blijvende rol spelen.

Hoe bouw je gehechtheidsrelaties op in een veranderende zorgomgeving?

In de podcast wordt ook gesproken over de impact van teamwisselingen op cliënten. Begeleiders wisselen sneller dan vroeger, en dit maakt het moeilijk om duurzame hechtingsrelaties op te bouwen. Swennen stelt dat het belangrijk is om als zorgorganisatie te investeren in stabiliteit en continuïteit. “Betrouwbaar zijn betekent dat je afspraken nakomt. Kleine dingen, zoals daadwerkelijk terugbellen op het moment dat je dat hebt beloofd, kunnen het verschil maken.”

Schuengel voegt daaraan toe dat het niet alleen gaat om continuïteit in personeel, maar ook om de manier waarop begeleiders contact maken met cliënten. Hij pleit voor meer methodieken zoals video-analyse en checklists om begeleiders te ondersteunen in het beter begrijpen van de signalen en behoeften van cliënten. Dit helpt niet alleen om gedrag beter te interpreteren, maar ook om problemen te voorkomen voordat ze escaleren.

De rol van de orthopedagoog: structureel betrokken in plaats van enkel aanwezig in geval van crisis

Volgens Swennen ligt er een belangrijke taak voor orthopedagogen om de methodieken en inzichten die Schuengel benoemt, daadwerkelijk in de praktijk te brengen. “Als je als orthopedagoog regelmatig bij teamoverleggen zit en meeloopt in de dagelijkse praktijk, kun je niet alleen problemen vroegtijdig signaleren, maar ook teams ondersteunen bij het inzetten van effectieve manieren om gedrag beter te begrijpen en begeleiden.” Dit vraagt om een proactieve houding binnen zorgorganisaties, waarbij orthopedagogen structureel betrokken worden bij het versterken van zowel de professionalisering van teams als de kwaliteit van zorg voor cliënten. Carlo Schuengel ziet hier een taak voor zowel de opleidingen als de werkvloer. “Ervaringsdeskundigen, zoals ouders en cliënten, worden steeds meer betrokken bij de opleiding van orthopedagogen. Dit helpt om hen vanaf het begin bewust te maken van de dynamiek binnen netwerken en gezinnen.”

Luisteren naar de volledige aflevering

Deze boeiende aflevering van de NVO Storytellers verscheen op 17 februari 2025 online. Wil je meer weten over hoe langdurige relaties in de zorg bijdragen aan het welzijn van cliënten? Houd dan de kanalen van de NVO in de gaten en luister naar het volledige gesprek met Carlo Schuengel en Mieke Swennen. Luister de podcast via Spotify.